Ердалиева М.С.
ДЖОН ГОЛСУОРСИ ШЫҒАРМАШЫЛЫҒЫНЫҢ НЕГІЗГІ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ *
Аннотация:
Бұл мақалада ХХ ғасырдардағы ағылшын реалистімен сыншысы Джон Голсуорсидің шығармашылығының негізгі ерекшелгі қарастырылған
Ключевые слова:
реализм, эстетизм, модернизм, гуманизм
XX ғасыр әлем тарихының өзгермелі сәті. Бұл жаңа уақыттан басқа жас, әлі қалыптаспаған кезеңге көшу болатын. Әрине, өзгерістер тек қана әлеуметтік-саяси өмірде ғана емес, сонымен қатар, көркем және рухани өмірде де болды. Осы дәуірдің аса көрнекті өкілдерінің бірі XX ғасырдың ағылшын сыни реализмінің бағытын ұстанушы, Джон Голсуорси болды. Оның шығармаларының негізгі тақырыбы - әлеуметтік теңсіздік, қоғам жіктерінің күресі, яғни моральдік мәселе болып табылады. Жазушының өмірі мен шығармашылығына арналған көптеген монографиялар бар, ал оның әлемдік әдебиетті дамытуға қосқан үлесін іс жүзінде әдебиет тарихы бойынша кез келген хрестоматиялық басылымнан көре аламыз. Кэтрин Дюпре [1] жазған монография ерекше назар аударуға тұрарлық туынды. Онда жазушының өмірін тіпті ең елеусіз эпизодына дейін егжей-тегжейлі сипатталынған. Оның тәсілі артық немесе жеке көрінуі мүмкін, бірақ монографияда берілген көптеген мәліметтер арқылы Голсуорсидің жазушы ретінде қалыптасу эволюциясы толық көре аламыз. Джон Голсуорси реалистік өнердің жақтаушысы болды, оның қоғамға пайдалы ықпалына сенді. Голсуорсидің ең үздік туындысы – «Форсайт туралы Сага» [2] - буржуазиялық Англияның өмірінің шынайы көрінісі. Голсуорсиді буржуазиялық қоғамға тән әлеуметтік қайшылықтарға алаңдататын. Ол өз заманның қоғамының құрылымындағы әділетсіздік жайлы жазған, еңбек адамдарын үлкен жылулықпен бейнелейді, өзінің бірқатар шығармаларын қоғамдағы адамдардың таптық қайшылықтары тақырыбына арнаған. Голсуорси эстетикасының негізгі ережелері оның «Әдебиет және өмір» (Literature and Life, 1930) және «Әдебиеттегі сипатты құру» (The Creation of Character in Literature, 1931) [3] бағдарламалық мақалаларында тұжырымдалған. Голсуорси шынайы романисттің міндетті белгісі «өмір, мінез және ойлаудың өзара байланысын көрсету» деп ойлайды. Ол үшін психологизм шындықты шынайы бейнелеудің міндеттерімен, ал сұлулықты іздеу - шындықты іздеумен және белгілі бір адамгершілік критерийлерді бекітумен байланысты. Ол модернист жазушылары – Джойспен Лауренстің субъективизімін Шекспир мен Диккенстің, Теккерей мен Мопассанның, Тургенев пен Толстойдың жоғары шынайы шеберлігін қарсы қояды [4]. Голсуорсидің шығармашылығында оның гуманистік философиясының ғажайып тұтастығы мен дәйектілігі бар, ол жылдар бойы тереңдей отырып, бекітіле отырып, белгілі бір жалпы планеталық, «ғарыштық рух», Тейяр де Шарденнің «ноосфера» философиясымен үндес, қазір бүкіл әлемде терең өзекті мағынаға ие болып келеді. Голсуорси Мопассан, Тургенев нәзік, эмоциялық реализм және дәл форманың тепе - теңдігі сияқты жазушылардың шығармашылығында тартымды болды. Өмір бойы жазушы өзі стильдің ауытқуына, сөз бен іс - әрекеттің, мінез - құлықтың, идея мен көңіл - күйдің үйлесімділігіне ұмтылды. «Форсайт туралы Сага» цикліндегі Голсуорсидің көркемдік әдісінің эволюциясы оның көркем ойлаудың жаңа сатысына қарқынды көтерілуін көрсетедіФорсайттар туралы өзінің қуатты кенебін ашып, ол Еуропа қоғамының өмірін дәуірлердің өту кезеңінде жария етудің көптеген өзгешәләктерге бай, үйлесімді – теңдестірілген, бірқалыпты, көп нюанстарға бай тәсілін тапты.
Номер журнала Вестник науки №6 (15) том 2
Ссылка для цитирования:
Ердалиева М.С. ДЖОН ГОЛСУОРСИ ШЫҒАРМАШЫЛЫҒЫНЫҢ НЕГІЗГІ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ // Вестник науки №6 (15) том 2. С. 146 - 148. 2019 г. ISSN 2712-8849 // Электронный ресурс: https://www.вестник-науки.рф/article/1598 (дата обращения: 16.04.2024 г.)
Вестник науки СМИ ЭЛ № ФС 77 - 84401 © 2019. 16+