Өмірқұлова Ш.Қ.
СМАРТ-ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ШЕТЕЛ ТІЛІН ОҚЫТУ ПРОЦЕСІНЕ БЕЙІНДІК ЕМЕС ЖОҒАРЫ ОҚУ ОРЫНДАРЫНДА ИНТЕГРАЦИЯЛАУ: ПРАКТИКАЛЫҚ АСПЕКТІЛЕР МЕН НӘТИЖЕЛЕР *
Аннотация:
Шетел тілдерін оқытуда бейіндік емес жоғары оқу орындарында смарт-технологияларды қолдану XXI ғасыр студенттерінің қажеттіліктері мен қызығушылықтарына бағытталған икемді білім беру ортасын қалыптастырады. Бұл мақалада вебинарлар, әлеуметтік желілер және блогтар сияқты инновацияларды дәстүрлі оқыту әдістерімен үйлестіре отырып, интеграциялаудың практикалық аспектілері ұсынылған. Жүргізілген талдау нәтижесінде студенттердің мотивация деңгейі, коммуникативтік құзыреттілігі және креативтілігі артқаны анықталды. Мақалада заманауи оқу процесіне сай келетін жоғары оқу орындарына арналған тиімді смарт-оқыту үлгілерін құру бойынша ұсыныстар берілген
Ключевые слова:
SMART-технологиялар, интерактивті оқыту, вебинар, әлеуметтік желілер, студенттердің мотивациясы, бейіндік емес жоғары оқу орындары
Кіріспе. Қазіргі әлемде білім беруді цифрландыру оқытудың барлық аспектілеріне, әсіресе шетел тілдерін оқыту саласына айтарлықтай әсер етуде. Тілдік дайындық негізгі бағыт болып табылмайтын бейіндік емес жоғары оқу орындарында заманауи технологияларды енгізу оқу процесін жетілдіру үшін жаңа мүмкіндіктер ашады. Смарт-технологиялар студенттерге білім беру ресурстарына қолжетімділікті қамтамасыз етіп, интерактивті оқыту әдістерін қолдану арқылы білімдерін кеңейтуге және тілдік құзыреттерін арттыруға мүмкіндік береді.
Бейіндік емес жоғары оқу орындарында шетел тілдерін оқытудың дәстүрлі тәсілдерінің негізгі проблемасы олардың шектеулілігінде жатыр. Мұндай әдістер көбінесе студенттердің қазіргі заманғы білім беру қажеттіліктерінің алуан түрлілігін ескермейді, бұл мотивацияның төмендеуіне және оқытудың тиімділігінің азаюына әкеледі. Өз кезегінде, смарт-технологиялар вебинарлар, әлеуметтік желілер және мультимедиалық ресурстар сияқты құралдардың кең спектрін ұсына отырып, оқытуды қолжетімді және интерактивті етеді. Смарт-білім беру жеке оқу траекторияларын құруға бағытталған. Бұл студенттердің сыни ойлау қабілетін, коммуникативтік дағдыларын және шығармашылықты дамытуға ықпал етеді. Сонымен қатар, мұндай технологияларды қолдану оқытушыларға оқу материалдарын нақты міндеттер мен студенттердің қызығушылықтарына бейімдеуге көмектеседі. Бұл уақыт пен ресурстардың жетіспеушілігі тән бейіндік емес жоғары оқу орындарының жағдайында аса маңызды.
Осы мақаланың мақсаты – смарт-технологияларды шетел тілдерін оқыту процесіне интеграциялаудың практикалық аспектілерін талдау. Мақалада студенттердің мотивациясын арттыру, оқытушы мен студент арасындағы өзара әрекеттесу сапасын жақсарту, сондай-ақ оқудағы дербестікті дамыту сияқты негізгі артықшылықтар қарастырылады. Зерттеу нәтижелері смарт-технологияларды қолданудың тиімділігін көрсетіп, оларды оқу процесіне енгізу бойынша ұсыныстар берілген. Осы мәселелерді қарастыру инновациялық тәсілдерді қолданудағы негізгі үрдістерді ғана емес, сонымен қатар бейіндік емес жоғары оқу орындарында білім беру технологияларын одан әрі дамыту бағыттарын анықтауға мүмкіндік береді. Осылайша, смарт-технологияларды қолдану заманауи білім беру ортасының ажырамас бөлігіне айналып, түлектердің халықаралық аренадағы бәсекеге қабілеттілігін арттырады.
Әдеби шолу. Қазіргі зерттеулер білім беру процесінде смарт-технологияларды қолдануға деген қызығушылықтың артып келе жатқанын көрсетеді. Атап айтқанда, Герасименко және авторластар [1, б. 57] вебинарлар мен әлеуметтік желілер студенттердің оқу процесіне қатысуын айтарлықтай арттырып, интерактивті білім беру ортасын құруға мүмкіндік беретінін атап өтеді. Сол сияқты, Кораблина [2, б. 53] YouTube және Skype сияқты мультимедиалық құралдарды қолдану тілдік құзыреттілікті дамытуға және өзіндік білім алу дағдыларын қалыптастыруға ықпал ететінін ерекше атап көрсетеді. Сонымен қатар, білім беру ресурстарының қолжетімділігі негізгі аспект болып табылады. Ли [3, б. 10] пікірінше, smart education тәсілі студенттердің қажеттіліктеріне бейімделген икемді оқытуды қамтамасыз етеді. Бұл тәсіл онлайн ресурстарды қолдануға және виртуалды ортада сабақтар ұйымдастыруға мүмкіндік береді, әсіресе аудиториялық сабақтарға қатысу мүмкіндігі шектеулі студенттер үшін өзекті.
Практикалық іске асыру тұрғысынан Шчукин [4, б. 92] смарт-технологияларды қолдануға оқытушыларды дайындаудың маңыздылығын атап өтеді. Бұл технологияларды сәтті интеграциялау педагогтардың цифрлық сауаттылық деңгейі мен олардың оқу процесіне инновацияларды енгізуге дайындығына байланысты. Осылайша, болашақ білім беру технологиялық қамтамасыз етуді ғана емес, сонымен қатар оқытушылар құрамының кәсіби өсуін де талап етеді.
Жалпы, әдебиеттерге шолу смарт-технологиялар білім беру сапасын арттыру құралы ғана емес, сонымен бірге оқыту траекторияларын жекелендіруге арналған платформа екенін атап көрсетеді. Бұл дәстүрлі әдістер мен инновациялық тәсілдерді үйлестірудің қажеттілігін көрсететін отандық және шетелдік авторлардың зерттеулерімен расталады.
Материалдар мен әдістер. Зерттеу барысында ғылыми әдебиеттерге шолу жасау және практикалық бақылауларды интерпретациялау сияқты аналитикалық әдістер қолданылды. Жұмыстың маңызды аспектісі ретінде вебинарлар өткізуге арналған әртүрлі платформаларды (мысалы, Zoom, Microsoft Teams) және Kahoot, Quizlet сияқты білім беру қосымшаларын қолданумен эксперименттік сабақтар ұйымдастырылды. Бұл платформалар мен қосымшалар студенттердің оқу процесіне қатысуын арттыруға ықпал ететін интерактивті оқу ортасын құру үшін пайдаланылды.
Өткізілген сабақтар мультимедиалық ресурстарды интеграциялауды қамтыды: YouTube арқылы бейнесабақтар, Google Earth көмегімен виртуалды экскурсиялар және мамандандырылған қосымшаларда интерактивті грамматикалық тапсырмалар. Сонымен қатар, студенттерге нақты уақыт режимінде тапсырмаларды орындауға және топпен нәтижелермен бөлісуге мүмкіндік беретін Google Docs сияқты бірлескен жұмыс платформалары белсенді қолданылды. Сабақтар барысында студенттердің мінез-құлқын бақылау және олардың кері байланысын рефлексиялық журналдар арқылы тіркеу сияқты сапалық талдау әдістері қолданылды. Сондай-ақ, дәстүрлі оқыту әдістерімен салыстырғанда сабаққа қатысу, белсенділік және үлгерім көрсеткіштері зерттелді. Зерттеудің эксперименттік бөлігі бір семестр бойы жүргізілді, бұл смарт-технологияларды енгізудің қысқа және орта мерзімді әсерлерін бағалауға мүмкіндік берді. Ерекше назар цифрлық құралдар аудиториялық сабақтарды толықтыратын аралас оқыту тәсілін қолдануға аударылды. Бұл әдістер білім беру процесіне технологияларды сәтті интеграциялауға әсер ететін негізгі факторларды анықтауға мүмкіндік берді.
Нәтижелер және талқылау. Зерттеу нәтижелері шетел тілдерін оқыту процесінде смарт-технологияларды қолданудың жоғары тиімділігін растады. Kahoot және Quizlet сияқты интерактивті платформаларды қолдану студенттердің оқу процесіне қатысуын едәуір арттырып, оқытуды ынталандырушы ететіні анықталды. Мысалы, сауалнамаға қатысқан студенттердің 87%-ы осындай сабақтар олардың тіл үйренуге деген қызығушылығын оятқанын атап өтті.
Сонымен қатар, эксперименттік топтағы академиялық үлгерімнің жақсарғаны анықталды. 1-кестеде көрсетілгендей, дәстүрлі оқыту әдістері ғана қолданылған бақылау тобымен салыстырғанда, студенттердің үлгерімі 15%-ға артқан.
Ерекше назар студенттердің коммуникативтік дағдыларын дамытуға аударылды. 2-кестеде көрсетілгендей, смарт-технологияларды қолдана отырып өткізілген сабақтарға қатысқан студенттер топтық талқылаулар мен виртуалды пікірталастарда айтарлықтай белсенділік танытты. Бұл тәсілдердің шетел тілін қолдануда сенімділікті арттыруға ықпал ететінін дәлелдейді.
Зерттеу нәтижелері смарт-технологияларды қолдану оқудағы дербестікті дамытуға ықпал ететінін көрсетті. Мысалы, студенттердің 92%-ы онлайн ресурстарды пайдалану олардың оқу процесін өз бетінше ұйымдастыруына және тапсырмаларды орындауға уақытты тиімді бөлуіне мүмкіндік бергенін атап өтті.
Дегенмен, кейбір қиындықтар да тіркелді. Оқытушылар материалдарды дайындауға қосымша уақыт қажет екенін және жаңа цифрлық құралдармен жұмыс істеуді үйренудің қажеттілігін атап өтті. Бұл аспектілер білім беру мекемелерінен қосымша қолдауды талап етеді. Осылайша, зерттеу нәтижелері смарт-технологияларды интеграциялау оқытудың сапасын айтарлықтай жақсартып, студенттердің қатысуы, үлгерімі және дербестігін арттыратынын көрсетеді. Алайда, сәтті жүзеге асыру мұқият жоспарлауды және оқытушылар мен білім беру ұйымдары тарапынан дайындықты қажет етеді.
Қорытынды. Смарт-технологияларды білім беру процесіне интеграциялау бейіндік емес жоғары оқу орындарында шетел тілдерін оқыту жүйесін дамытуда маңызды қадам болып табылады. Зерттеу нәтижелері вебинарлар, интерактивті платформалар және мультимедиалық қосымшалар сияқты цифрлық құралдарды қолдану білім беру көрсеткіштерін айтарлықтай жақсартатынын растады. Негізгі жетістіктерге студенттердің қатысу деңгейінің артуы, оқудағы дербестікті дамыту және академиялық үлгерімді жақсарту жатады.
Смарт-технологиялардың маңызды аспектілерінің бірі – студенттерге өздерінің оқу процесін дербес басқару мүмкіндігін беруі. Бұл көптеген білім беру мекемелерінде кездесетін уақыт пен ресурстардың шектеулі жағдайында ерекше өзекті болып табылады. Сонымен қатар, Kahoot және Quizlet сияқты құралдарды пайдалану оқыту процесін қызықты және интерактивті етеді, бұл студенттердің мотивациясына оң әсер етеді.
Зерттеу барысында студенттердің коммуникативтік дағдыларын дамытуға ерекше назар аударылды. Деректер көрсеткендей, смарт-технологияларды қолдана отырып өткізілген сабақтар студенттердің шетел тілін нақты өмірлік жағдайларда қолданудағы сенімділігін арттыруға ықпал етеді. Виртуалды пікірталастар, топтық тапсырмалар және Google Docs сияқты платформаларда бірлескен жұмыс студенттердің қарым-қатынас дағдыларын нығайтып қана қоймай, тілді практикалық қолдану мүмкіндіктерін де жасайды. Көптеген артықшылықтарына қарамастан, смарт-технологияларды енгізу бірқатар қиындықтармен байланысты. Негізгі қиындықтар оқытушыларды жаңа құралдармен жұмыс істеуге дайындау және оқу материалдарын цифрлық ортаға бейімдеуді қамтиды. Бұл кедергілерді еңсеру үшін қосымша ресурстар мен білім беру мекемелерінің қолдауы қажет, соның ішінде тренингтер өткізу және заманауи технологияларға қолжетімділікті қамтамасыз ету.
Болашақта зерттеулер смарт-технологияларды білім беру процесіне неғұрлым тиімді енгізуге мүмкіндік беретін әдістемелерді әзірлеуге бағытталуы керек. Сондай-ақ, студенттердің жеке қажеттіліктерін ескеріп, құралдарды оқытудың нақты міндеттеріне бейімдеу маңызды. Цифрлық технологияларды пайдалана отырып, икемді білім беру модельдерін әзірлеу болашақта білім беру жүйесінің табысты дамуының негізгі факторы болмақ. Смарт-технологияларды интеграциялау шетел тілдерін оқытудың жаңа мүмкіндіктерін ашады. Бұл тәсіл тек білім беру нәтижелерін жақсартып қана қоймай, студенттерді қазіргі әлемнің сын-тегеуріндеріне дайындықпен қамтамасыз ететін жағдайлар жасайды. Білім берудің болашағы жаңа технологиялық шынайылықтарға бейімделуге және тұрақты дамуға байланысты, ал смарт-технологияларды қолдану бұл процесте маңызды рөл атқарады.
Номер журнала Вестник науки №12 (81) том 3
Ссылка для цитирования:
Өмірқұлова Ш.Қ. СМАРТ-ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ШЕТЕЛ ТІЛІН ОҚЫТУ ПРОЦЕСІНЕ БЕЙІНДІК ЕМЕС ЖОҒАРЫ ОҚУ ОРЫНДАРЫНДА ИНТЕГРАЦИЯЛАУ: ПРАКТИКАЛЫҚ АСПЕКТІЛЕР МЕН НӘТИЖЕЛЕР // Вестник науки №12 (81) том 3. С. 2130 - 2136. 2024 г. ISSN 2712-8849 // Электронный ресурс: https://www.вестник-науки.рф/article/20002 (дата обращения: 20.07.2025 г.)
Вестник науки © 2024. 16+