Юсупов Ҳ.Э.
ЎЗБЕКИСТОНДА БИЗНЕСНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИНГАСОСИЙ ЙЎНАЛИШЛАРИ *
Аннотация:
мақолада Ўзбекистонда бизнесни ривожланиши, ишбилармонлик муҳитини яхшилашга доир таклифлар келтирилган
Ключевые слова:
ишбилармонлик, бизнес, хусусий тадбиркорлик, бизнес субъектлари, манфаатлар
УДК 33
Юсупов Ҳ.Э.
“MEHNAT AUDIT LAB”
хусусий корхонаси, мутахассис
ЎЗБЕКИСТОНДА БИЗНЕСНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ
АСОСИЙ ЙЎНАЛИШЛАРИ
Аннотация: мақолада Ўзбекистонда бизнесни ривожланиши, ишбилармонлик муҳитини яхшилашга доир таклифлар келтирилган.
Калит сўзлар: ишбилармонлик, бизнес, хусусий тадбиркорлик, бизнес субъектлари, манфаатлар.
Ўзбекистонда бизнесни ривожлантириш ва мамлакатимизда ишбилармонлик муҳитини кенгайиб бориётганлиги деярли барча тармоқларда кичик бизнес субъектларининг ортиб бораётганлигини кўрсатади. Президентимиз Ш.Мирзиёев томонидан «...Ишбилармонлик муҳитини яхшилаш ҳамда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик ривожи учун янада қулай шароитлар яратишга қаратилган чора-тадбирларни ҳар томонлама қўллаб-қувватлаш зарурлигини барчамиз албатта яхши тушунамиз», дея таъкидланган. Бу кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни ривожлантириш йўлида тадбиркорларга алоҳида эътибор қаратилаётганлигидан дарак беради. 2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегиясида кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни давлат томонидан тартибга солиш ва ишбилармонлик муҳитини яхшилаш борасида иқтисодиётда давлат иштирокини камайтириш, хусусий мулк ҳуқуқини ҳимоя қилиш ва уни устувор мавқеини янада кучайтириш, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни ривожлантиришга қаратилган институционал ва таркибий ислоҳотларни давом эттириш каби устувор вазифалар белгиланган бўлиб, уларни амалга ошириш бўйича чора-тадбирларни тадбиқ этиш ислоҳотларимиз мазмунини келтириб чиқаради.
Ҳозирга келиб тадбиркорлик фаолияти мазмун, миқдор ва сифат жиҳатидан ўзгарган. У маҳсулотни қачон, қанча, қаерга, ким учун ишлаб чиқариши керак деган масалаларни мустақил ҳал этади. Бундан ташқари, тадбиркорлар ишлаб чиқариш ресурслари (бино, хом ашё, материал, қурилма, меҳнат, транспорт воситалари, капитал маблағлар, омбор майдонлари ва ҳ.к.)ни қанча миқдорда зарурлигини аниқлайди, улардан оқилона фойдаланиш эвазига юқори фойда олишга ҳаракат қилади. Олинган даромадлар эвазига давлат бюджетига тўловларини тўлаш ва фаолиятини янада юксалтиришни бош мақсад деб ҳисоблайди. Юқоридагилардан келиб чиқиб тадбиркорга қуйидаги таърифни беришимиз мумкин: тадбиркор - ўзида маълум бир микдорда молиявий маблағни таваккал қилган ҳолда бозорга янги ғоя, маҳсулот, хизмат ва ишлар билан кириб борувчи ишбилармон шахсдир.
Тадбиркорлик ва бизнес тушунчалари мазмунан бир-бирига яқин бўлиб, ишбилармонликдан келиб чиққан муносабат, бирон бир унумли иш, фаолият билан боғлиқликни англатади.
Бизнес билан боғлиқ шахс бизнесмен дейилади. Бизнес - инглизчадан олинган сўз бўлиб, бизнес - иш, мен - одам деган маънони англатади. Бизнес - тадбиркорлик, иқтисодий категория бўлиб, хўжалик юритиш усули, иқтисодий фикрлаш туридир. Аввало, бизнесни - тадбиркорликнинг иқгисодий объекти ва субъектларидан бошланишини ўрганиш керак.
Бизнес тушунчаси қачон, ким томонидан қандай вазиятда дастлаб ишлатилганлиги тўғрисида маълумотлар тарихий манбаларда деярли учрамайди. Тадбиркорлик фаолияти натижалари хусусий мулк ва мулкчилик муносабатларининг шаклланиши билан юзага келиб, тараққий этган бўлсада, унинг том маънодаги моҳияти замонавий бизнеснинг қарор топишида иқтисодий эркинлик асосида тадбиркорлик олиб борилишида энг яққол ифодаланади.
Бизнес бу фойда (даромад) олиш билан боғлиқ бўлган унумли фаолият ёки шахсий фойда (даромад) топиш билан боғлиқ бўлган жараёнлар тўпламидир. Бизнес фаолияти билан шуғулланувчиларни бизнесменлар ёки ишбилармон тадбиркорлар деб юритилади. Тадбиркорликнинг мустақиллиги ва эркинлиги бозор механизмини таъминлаган ҳолда, аниқ бир қарор қабул қилиш имконини беришни англатади. Тадбиркорликнинг мустақиллиги билан иқтисодий манфаатдорлиги узвий боғланган. Даромадни, фойдани юқори даражага етказиш тадбиркорлик фаолияти мезонидир.
ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ:
Ўзбекистон Республикаси Қонуни. “Тадбиркорлик фаолиятининг жадал ривожланишини таъминлашга, хусусий мулкни ҳар томонлама ҳимоя қилишга ва ишбилармонлик муҳитини сифат жиҳатидан яхшилашга доир қўшимча чора-тадбирлар қабул қилинганлиги муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”. –Т.: 2016 йил 29 декабрь, №ЎРҚ-418.
Быкова Е.С. Методологические основы оценки институциональной среды предприятия при формировании интеграционных процессов. // Ж. Вестник Саратовского государственного социально-экономического университета. №5. 2013. С.10.
Гафуров У.В. Кичик бизнесни давлат томонидан тартибга солишнинг иқтисодий механизмларини такомиллаштириш: иқт. фан. док. дисс. –Т.: 2017. – 309 б.
Yusupov Kh.E.
PE “MEHNAT AUDIT LAB”, specialist
MAIN DIRECTIONS OF BUSINESS
DEVELOPMENT IN UZBEKISTAN
Abstract: the article offers suggestions for business development and improvement of the business environment in Uzbekistan.
Keywords: business, private enterprise, business entities, interests.
Номер журнала Вестник науки №2 (47) том 2
Ссылка для цитирования:
Юсупов Ҳ.Э. ЎЗБЕКИСТОНДА БИЗНЕСНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИНГАСОСИЙ ЙЎНАЛИШЛАРИ // Вестник науки №2 (47) том 2. С. 90 - 93. 2022 г. ISSN 2712-8849 // Электронный ресурс: https://www.вестник-науки.рф/article/5302 (дата обращения: 19.04.2024 г.)
Вестник науки СМИ ЭЛ № ФС 77 - 84401 © 2022. 16+